Leeuwarden, september 2019
De energietransitie is de grootste transitie die onze generatie gaat meemaken. Van een volledige fossiele energievoorziening naar een toekomstbestendige CO2-arme energievoorziening. Dit is een enorme uitdaging.
De uitdaging betreft ieder land, zo ook Nederland. Nederland gaat deze uitdaging aan en heeft samen met 293 landen het klimaatakkoord van Parijs getekend. Het doel van het akkoord is om onder de 1,5 graden temperatuurstijging te blijven. De wetenschap stelt dat, bij gelijkblijvende mondiale emissie, de wereld binnen 9 jaar 1,5 graden is opgewarmd. Werk aan de winkel dus!
Maar wat moet er precies gebeuren om dit te voorkomen? En hoe ziet ons land er over 30 jaar uit? In dit artikel kijken we wat er precies moet gebeuren om de transitie te realiseren en welke impact dit heeft op ons land.
Verwacht wordt dat een stijging van meer dan 1,5 graden een onomkeerbare klimaatverandering teweeg brengt. Dit heeft effect op al het leven op aarde.
Om dit te voorkomen heeft Nederland haar ten doel gesteld om een 95% reductie van de CO2 uitstoot in 2050, t.o.v. de CO2 uitstoot in 2018, te realiseren. De huidige CO2-uitstoot in Nederland is 195 Mton (excl. internationaal transport 52 Mton CO2). Deze uitstoot ontstaat hoofdzakelijk door het gebruik van drie brandstoffen:
Het reduceren van 95% van de CO2-uitstoot betekent dus dat de gehele CO2 uitstoot, wat veroorzaakt wordt door het gebruik van aardgas, olie en kolen, vermeden moet worden binnen 30 jaar. Nogal een uitdaging!
Als we aannemen dat de jaarlijkse CO2 uitstoot constant is tot aan 2050, dan betekent dit dat we een reductie van 6,5 Mton per jaar moeten realiseren. Dit kunnen we op de volgende manier bereiken:
Dit lijkt haalbaar, maar om dit in perspectief te plaatsen:
Om de reductiedoelstelling te halen moeten we tot 2050 ieder jaar 25 x zoveel duurzame energie opwekking realiseren dan vanaf 1990 tot 2019 in totaal is gerealiseerd.
Gelukkig is 2050 nog ver weg, maar in tussentijd hebben we wel een doelstelling voor 2020, namelijk 14% duurzame energie. Anno 2020 zitten we op 7,3%
Uit het voorgaande blijkt dat de tijd voor actie maar kort is. Daarom moet er nu veel gebeuren, want een uitstoot verlagende maatregel die vandaag wordt genomen leidt tot profijt voor de komende periode. Slimme investeringen van vandaag geven ruimte in de toekomst.
Het formuleren van een duurzame doelstelling is tamelijk eenvoudig, de realiteit is echter vrij complex. Wat moet er gebeuren om de klimaatdoelstellingen te realiseren?
Fysiek is een CO2 reductie van 95% simpel. We draaien gaskranen 95% dicht en we weren 95% van de schepen die olie en kolen komen brengen. Echter onze economie en welvaart draaien op deze fossiele bronnen.
De industrie, huizen, kantoren, landbouw en mobiliteit maken direct of indirect gebruikt van gas, kolen of olie. Dus het dichtdraaien van de gaskraan is geen optie. Maar massaal installaties bouwen is ook lastig. Daarbij loop je tegen verschillende problemen aan:
Kortom, er zijn veel uitdagingen die een snelle energietranstitie in de weg staan. Dus waar begin je met het reduceren van de CO2 uitstoot?
Daarbij wordt met name gekeken naar energiebesparing. Het potentieel voor besparing is vrij groot.
Het energiebesparingspotentieel is zo'n 100PJ, wat gelijk staat aan 8 Mton CO2-emissiereductie. Hierbij is alleen gerekend met besparingsmaatregelen met een investering die zich binnen 5 jaar terugverdient. Deze investeringen zijn dus nog steeds interessant voor bedrijven.
Energiebesparing zorgt ervoor dat er daarnaast voor dat minder duurzame energie opwekking nodig is, daardoor is de ruimtelijke impact van de energietransitie ook kleiner. Kortom, energiebesparing is een belangrijke eerste stap in de energietransitie.
Door middel van energiebesparing kan het energieverebruik worden teruggebracht. Vervolgens blijft er een bepaald energieverbruik over. De invulling hiervan kan op twee manieren plaatsvinden:
1. Met gebruik van fossiele brandstoffen i.c.m. lang termijn opslag van CO2
2. Met energie uit hernieuwbare bronnen
Met hernieuwbare bronnen kan de CO2-uitstoot van Nederland verder worden gereduceerd. Deze bronnen zijn:
De potentie van deze technieken in Nederland is voldoende om de gehele energievraag te verduurzamen.
Iedere techniek heeft zijn eigen voor- en nadelen. De ene technniek heeft veel ruimte nodig en de andere is weer erg duur. In de praktijk ervaren wij de volgende voor- en nadelen bij de overweging om voor een bepaalde techniek te kiezen:
WindenergieKan een belangrijke energiebron zijn in de toekomst. Met energie uit wind kan 57% van de energievraag duurzaam worden opgewekt.
Nadelen: • Relatief hoge landschappelijke impact • Het overgrote deel van de potentie bevindt zich op zee en dit maakt windenergie duur • Grootschalige elektriciteitsproductie uit wind sluit niet aan bij de huidige energie transport infrastructuur. Het hoofdzakelijk energietransport vindt nu plaats via gasinfra • Productie van energie is niet stuurbaar (weersafhankelijk) Voor 1% van het energiegebruik NL zijn 1.026 windturbines op zee van 3 MW nodig. Installaties vanaf 300W (mini turbine) tot 10 MW. |
Zonnestroom
Voor 1% van het energiegebruik NL zijn 21 miljoen zonnepanelen nodig van 345 W. |
ZonnewarmteMet een zonthermieinstallatie kan veel energie worden opgewekt. Een realistische potentie in 2050, bedraagt zonthermie 4% van het huidige energiegebruik.
|
Biomassa en vergisting
|
Aardwarmte (geothermie)
|
Restwarmte
|
Omgevingswarmte
|
Uit de analyse blijkt dat er misschien wel teveel moet gebeuren in korte tijd. De ontwikkeling in het percentage duurzaam opgewekte energie gaat te langzaam en er wordt nog te weinig met energiebesparing gedaan. Dit is opmerkelijk, want het potentieel voor zowel duurzame energie als besparing is meer dan voldoende om de energietransitie te realiseren.
De vraag is dus: Waarom gaat de ontwikkeling niet sneller? Alle ingredienten zijn immers aanwezig.
In het volgende artikel gaan we hier dieper op in. We bespreken waarom de ontwikkeling nog altijd niet snel genoeg gaat en wat de overheid doet om jou te stimuleren. Er zijn bijvoorbeeld veel verschillende soorten subsidies ontwikkeld om specifieke technieken te helpen ontwikkelen.
Als ondernemer kun je slim gebruik maken van deze subsidies. Dit kan veel voordeel opleveren. Hoe dit precies werkt en welke kansen er voor jou zijn bespreken we in het volgende artikel. Deze ontvang je morgen in de mailbox.