Groen Gas Manifest
Provincie Fryslân
De warmtetransitie is een belangrijk onderdeel van de energietransitie. Nederland staat aan de vooravond van een grootschalige verbouwing van onze leefomgeving. De transformatie van 7 miljoen huizen en 1 miljoen gebouwen moet leiden tot:
Dit is de opgave die vanuit het klimaatakkoord gegeven is aan de gebouwde omgeving. Tezamen met het afbouwen van de aardgaswinning in Groningen maakt dat de transitie van de warmtevoorziening in Nederland in een stroomversnelling aan het raken is. De gemeentes hebben een belangrijke rol in deze transitie. Niet alleen wordt van hen verwacht dat ze een transitievisie warmte gaan opstellen, maar ook moeten ze de regierol in het gehele proces richting aardgasvrij gaan innemen. In dit artikel bespreken we wat deze warmtetransitie inhoudt en welke eerste stappen genomen moeten worden voor een succesvolle transitie.
Het Energiecafé is een maandelijks terugkerende podcast waarin we deze actuele thema’s binnen de energietransitie aan de kaak stellen. In de podcast proberen we de voor- en tegens binnen deze transitie te bespreken en kijken we naar kansen en op welke wijze we elkaar kunnen helpen. In de zesde aflevering van Het Energiecafé spreekt Cor van de Haar met Marco Harms, Oscar Jansen en Milou van Rijn over de warmtetransitie. Er wordt gesproken over de wijkuitvoeringsplannen, over het plan of liever gezegd het proces en de communicatie en participatie binnen dit proces.
De warmtetransitie gaat over het verduurzamen van de warmtevraag van wijken. Deze transitie vraagt daarom ook om een wijkgerichte aanpak. Per wijk besluit de gemeenteraad in een uitvoeringsplan over de alternatieve energie infrastructuur van een wijk. Dit biedt het kader waarbinnen gebouweigenaren, netbeheerders, warmtebedrijven, gemeentes en andere partijen investeringsbeslissingen nemen. Dit alles wordt vastgelegd in een zogenoemde transitievisie warmte, voorheen ook wel warmtevisie genoemd.
Technische alternatieven voor aardgas zijn in een dorp met lintbebouwing anders dan in een binnenstedelijke omgeving en weer anders in een jaren-90 woonwijk. Deze specifieke gebouwkenmerken en omgevingsfactoren zijn bepalend voor de technische haalbaarheid. Deze technische haalbaarheid is natuurlijk maar een klein onderdeel van de gehele warmtetransitie. Bij Ekwadraat hanteren we een zes stappenplan waarin we vanuit vier verschillende domeinen het vraagstuk benaderen, om uiteindelijk tot gewogen en gedragen besluitvorming te kunnen komen. De vier domeinen zijn: social impact, technische haalbaarheid, organisatorische haalbaarheid en de financiële afweging.
Ekwadraat heeft voor de warmtetransitie een duidelijk stappenplan ontwikkeld, waarmee de gemeente stapsgewijs een warmtetransitie kan voorbereiden. Wij onderkennen daarin 6 duidelijke stappen, die elk een duidelijke afbakening hebben, zodat de gemeente alle voorgaande voorbereiding mee kan nemen in het stappenplan en kan kiezen welke stappen in de gemeente nog genomen moeten worden.
1
Het stappenplan start met het vaststellen van de ambitie. Hier zijn landelijke, regionale of wijkambities in meegenomen.
2
In deze stap wordt de energiehuishouding in kaart gebracht en worden vragen beantwoord zoals; Wat is het huidige energieprofiel van de gemeente? Welke doelgroepen zijn te onderkennen en wat is hun energieprofiel? Aan het einde van deze stap is er in ieder geval een duidelijke stakeholdersanalyse en een infographic met de energiehuishouding.
3
In de diagnose wordt gekeken welke alternatieven er mogelijk zijn om de opgave in te vullen. Aan het eind van deze stap is er een kansenkaart met de scenario’s die het meest logisch zijn vanuit technisch, energetisch, financieel en maatschappelijk oogpunt. De keuze voor het beste alternatief hangt af van de criteria en randvoorwaarden die samen opgesteld worden.
4
In de visie fase worden de voorkeursscenario’s, na een goed gesprek met bewoners en stakeholders, getoetst op hun organisatorische en financiele haalbaarheid. Aan het eind van deze fase heeft de gemeenten voor elk dorp en iedere wijk een duidelijke warmtevisie, met ondersteunende businesscases en financieringsmodellen.
5
In de agendafase wordt op basis van de voorkeursscenario’s, businesscases en financieringsmodellen in samenwerking met u een uitvoeringsagenda opgesteld. In deze uitvoeringsagenda ziet u de opgave terug en wordt stapsgewijs toegewerkt naar invulling van de opgave op basis van door businesscases gefundeerde scenario’s. Aan het einde van deze fase heeft u een realistische, concrete en stapsgewijze uitvoeringsagenda waarmee ambities behaald kunnen worden.
6
Per wijk wordt er een uitvoeringsplan opgesteld. Welke dag gaat de schop de grond in? In welke straat? Wat kan de bewoner verwachten? Welke uitvoerder is wanneer aan de beurt? Met wie kan contact op worden genomen bij vragen?
Hoewel elke wijk, elke buurt, elk gemeente uniek is zien we twee aandachtspunten steeds weer tegenkomen. Enerzijds het scherp hebben van de juiste vraag: Wil je een plan of wil je een proces? Anderzijds: Waarover heb je regie en wat stel je vast als raad? In deze blog nemen je mee waarom dit belangrijk is. En hoe jij als duurzaamheidsambtenaar jouw raad hierin kan meenemen.
Lees hier de hele blog van Milou
"De grootste uitdaging is niet het vinden van de beste techniek, maar om eigenaarschap te creëren onder burgers. Eigenaarschap creëer je niet door te ontzorgen en daarbij beslissingen te maken voor bewoners." Participatie binnen de warmtetransitie is verplicht en dat is maar goed ook. Burgers zijn namelijk het start- en het eindpunt van de warmtetransitie.
Lees hier de hele blog van Richt
De energietransitie komt op gang. De afgelopen jaren is het takenpakket van gemeenten en provincies rondom energie en duurzaamheid flink uitgebreid. De nood is hoog. Er is sprake van personeelsschaarste en krapte op de arbeidsmarkt. Ook heb je als gemeente niet altijd de juiste kennis en expertise in huis. Hoe zorg je dan voor voldoende capaciteit en efficiënte inzet van middelen?
Lees hier de hele blog van MilouBenieuwd hoe wij kunnen helpen bij het bereiken van een duurzame gemeente? Neem dan contact met ons op.
"Benieuwd hoe uw gemeente optimaal kan inspelen op de warmtetransitie?"
Manager energietransitie
