Proeftuinen aardgasvrije wijken

Om Nederland aardgasvrij te krijgen, zijn in het Klimaatakkoord afspraken gemaakt hoe we dit in Nederland samen kunnen behalen. Eén van de afspraken is via een wijkgerichte aanpak stapsgewijs wijken aardgasvrij maken waarin gemeenten de regie hebben. Het doel is om in 2030 al 1,5 miljoen bestaande huizen en gebouwen zo verduurzaamd te hebben dat ze aardgasvrij zijn of klaar om van het aardgas af te gaan.

Proeftuinen

Een bestaande wijk succesvol ‘aardgasvrij maken’ is een complex proces, waarbij geen eenduidige oplossing bestaat. Elke wijk heeft haar eigen kenmerken wat betreft woningtype, eigenaren, omgeving, mogelijkheden voor verduurzaming en stakeholders. Door pilots te draaien en praktijkervaring op te doen wordt er geleerd op welke wijze de wijkgerichte aanpak kan worden ingericht en opgeschaald.

Om hierbij te helpen is het programma aardgasvrije wijken ingericht (PAW). Onderdeel hiervan is het kennis- en leerprogramma en de subsidie proeftuinen aardgasvrije wijken. In 2018 zijn de eerste 27 proeftuinen geselecteerd. Het doel was om gemeenten ervaring te laten opdoen met het aardgasvrijer maken van hun wijken. Om meer gemeenten de gelegenheid te geven wordt het aantal proeftuinen uitgebreid. Alle gemeente zijn uitgenodigd een voorstel voor een proeftuin in deze tweede ronde in te dienen. Dit kan tot uiterlijk 1 mei 2020.

Naar verwachting zullen er circa 25 proeftuin aanvragen worden geselecteerd. Tijdens de eerst ronde was dit goed voor +/- 4 miljoen euro per wijk.

Webinar WUP

Op 4 februari 2020 gaf adviseur Rob Goes een speciale webinar over de aardgasvrije wijken, met o.a.: de aanpak voor een goede WUP: wijkuitvoeringsplan, de aanvraag voor proeftuinen aardgasvrije wijken (PAW) en de subsidie voorbereiding.
Gemist? Geen ramp, want je kan hem nu terugkijken!

Bekijk hier de webinar!

De aanvraag

In de aanvraag zullen een aantal thema’s centraal staan. Meer dan vorig jaar ligt de nadruk op uitvoeringsgereedheid van de aanpak en de robuustheid van de plannen. Met name de financiële en technische onderbouwing, het participatieplan, de wijze waarop de gemeente invulling geeft aan de regierol en de (mogelijke) verbinding met andere wijkopgaven zijn van belang in de aanvraag. Voor deze verschillende thema’s hebben we hieronder een aantal aandachtspunten verder uitgewerkt.

Financiering

Er moet duidelijk inzicht zijn in de wijze van financiering van het project, daarom moet er een 'hard' businessplan liggen welke inzicht biedt in;

De financiële haalbaarheid van het project op basis van voldoende onderbouwde aannames en een kwalitatief goed financieel model.

Een risicoanalyse en mitigerende maatregelen.

Verifieerbaarheid van aannames, mijlpalen en risicomanagement.

Technische oplossingen.

De keuze voor techniek moet helder zijn.

Voor welke alternatieve warmtebron (om van gas af te komen) wordt er gekozen.

Benodigde vergunningen.

(subsidie)beschikkingen moeten aanwezig zijn.

Regie en organisatie

Inzicht in belangrijkste betrokken stakeholders, inclusief risicoverdeling en verantwoordelijkheden tussen de betrokken stakeholders.

De opzet en uitwerking van de uitvoeringsplannen moeten benoemd worden.

Projecten moeten uitvoeringsgericht zijn.

De samenwerkingspartners moeten duidelijk zijn, met name de sociale partners.

De rol van de gemeente en de regierol moet duidelijk zijn.

Participatie

De onderbouwing van de participatieaanpak en de wijze waarop wordt aangesloten bij de fysieke en sociaaleconomische kenmerken en behoeften van de wijk.

Er zal ook meer aandacht worden gevraagd voor het benutten van maatschappelijke initiatieven binnen deze proeftuin.

In de plannen moet ruim aandacht zijn voor participatie en leefbaarheid.

Verder goed om te weten

Er komt geen mogelijkheid om burgerinitiatieven onafhankelijk van de gemeente een aanvraag in te laten dienen voor een aardgasvrije wijk.

De regierol van de gemeente wordt essentieel geacht voor een zorgvuldig verloop van de transitie naar een aardgasvrije wijk.

De gemeente kan maximaal één proeftuin indienen voor een wijk, buurt of dorp.

Alle aanvragen van de geselecteerde gemeenten zullen actief openbaar gemaakt worden, zodat niet alleen inwoners, maar ook bedrijven en andere organisaties weten in welke wijken welke stappen worden gezet.

Er is een motie aangenomen tijdens het Verslag van een Algemeen Overleg (VAO) waarin het experimenteren met duurzaam hout in de bouw wordt meegenomen in de proeftuinwijken, oftewel ruimte voor is in de aanvragen.

Wat kunnen wij doen

Wij kunnen helpen in de voorbereiding voor de subsidieaanvraag met onder andere financiële onderbouwing en businesscase, technische haalbaarheid en potentiestudies. We hebben ervaring in het ontwikkelen van uitvoeringsplannen, identificeren van mee-koppelkansen in de wijk en van de juiste samenwerkingspartner. Ook kunnen wij begeleiden in de aanvraag zelf, dit hebben we onder andere voor gemeente Hengelo in de eerste trance ook gedaan.